首页 / 楚辞 / 天问
原文 注音

天问原文

曰:遂古之初,谁传道之?上下未形,何由考之?冥昭瞢闇,谁能极之?冯翼惟像,何以识之?明明闇闇,惟时何为?阴阳三合,何本何化?圜则九重,孰营度之?惟兹何功,孰初作之?斡维焉系,天极焉加?八柱何当,东南何亏?九天之际,安放安属?隅隈多有,谁知其数?天何所沓?十二焉分?日月安属?列星安陈?出自汤谷,次于蒙氾。自明及晦,所行几里?夜光何德,死则又育?厥利维何,而顾菟在腹?女歧无合,夫焉取九子?伯强何处?惠气安在?何阖而晦?何开而明?角宿未旦,曜灵安藏?不任汩鸿,师何以尚之?佥曰“何忧”,何不课而行之?鸱龟曳衔,鲧何听焉?顺欲成功,帝何刑焉?永遏在羽山,夫何三年不施?伯禹愎鲧,夫何以变化?纂就前绪,遂成考功。何续初继业,而厥谋不同?洪泉极深,何以窴之?地方九则,何以坟之?河海应龙?何尽何历?鲧何所营?禹何所成?康回冯怒,坠何故以东南倾?九州安错?川谷何洿?东流不溢,孰知其故?东西南北,其修孰多?南北顺堕,其衍几何?昆仑县圃,其尻安在?增城九重,其高几里?四方之门,其谁从焉?西北辟启,何气通焉?日安不到?烛龙何照?羲和之未扬,若华何光?何所冬暖?何所夏寒?焉有石林?何兽能言?焉有虬龙、负熊以游?雄虺九首,鯈忽焉在?何所不死?长人何守?靡蓱九衢,枲华安居?灵蛇吞象,厥大何如?黑水、玄趾,三危安在?延年不死,寿何所止?鲮鱼何所?鬿堆焉处?羿焉彃日?乌焉解羽?禹之力献功,降省下土四方。焉得彼嵞山女,而通之於台桑?闵妃匹合,厥身是继。胡为嗜不同味,而快朝饱?启代益作后,卒然离蠥。何启惟忧,而能拘是达?皆归射鞠,而无害厥躬。何后益作革,而禹播降?启棘宾商,《九辨》、《九歌》。何勤子屠母,而死分竟地?帝降夷羿,革孽夏民。胡射夫河伯,而妻彼雒嫔?冯珧利决,封豨是射。何献蒸肉之膏,而后帝不若?浞娶纯狐,眩妻爰谋。何羿之射革,而交吞揆之?阻穷西征,岩何越焉?化为黄熊,巫何活焉?咸播秬黍,莆雚是营。何由并投,而鲧疾修盈?白蜺婴茀,胡为此堂?安得夫良药,不能固臧?天式从横,阳离爰死。大鸟何鸣,夫焉丧厥体?蓱号起雨,何以兴之?撰体胁鹿,何以膺之?鼇戴山抃,何以安之?释舟陵行,何之迁之?惟浇在户,何求于嫂?何少康逐犬,而颠陨厥首?女歧缝裳,而馆同爰止。何颠易厥首,而亲以逢殆?汤谋易旅,何以厚之?覆舟斟寻,何道取之?桀伐蒙山,何所得焉?妹嬉何肆,汤何殛焉?舜闵在家,父何以鱞?尧不姚告,二女何亲?厥萌在初,何所意焉?璜台十成,谁所极焉?登立为帝,孰道尚之?女娲有体,孰制匠之?舜服厥弟,终然为害。何肆犬豕,而厥身不危败?吴获迄古,南岳是止。孰期去斯,得两男子?缘鹄饰玉,后帝是飨。何承谋夏桀,终以灭丧?帝乃降观,下逢伊挚。何条放致罚,而黎服大说?简狄在台,喾何宜?玄鸟致贻,女何喜,该秉季德,厥父是臧。胡终弊于有扈,牧夫牛羊?干协时舞,何以怀之?平胁曼肤,何以肥之?有扈牧竖,云何而逢?击床先出,其命何从?恆秉季德,焉得夫朴牛?何往营班禄,不但还来?昏微遵迹,有狄不宁。何繁鸟萃棘,负子肆情?眩弟并淫,危害厥兄。何变化以作诈,而後嗣逢长?成汤东巡,有莘爰极。何乞彼小臣,而吉妃是得?水滨之木,得彼小子。夫何恶之,媵有莘之妇?汤出重泉,夫何罪尤?不胜心伐帝,夫谁使挑之?会晁争盟,何践吾期?苍鸟群飞,孰使萃之?列击纣躬,叔旦不嘉。何亲揆发,何周之命以咨嗟?

tiānwèn

yuēsuìzhīchūshuíchuándàozhī

shàngxiàwèixíngyóukǎozhī

míngzhāoméngànshuínéngzhī

féngwéixiàngshízhī

míngmíngànànwéishíwéi

yīnyángsānběnhuà

huánjiǔzhòngshúyíngzhī

wéigōngshúchūzuòzhī

wéiyāntiānyānjiā

zhùdāngdōngnánkuī

jiǔtiānzhīānfàngānshǔ

wēiduōyǒushéizhīshù

tiānsuǒshíèryānfēn

yuèānshǔlièxīngānchén

chūtāngméng

mínghuìsuǒxíng

guāngyòu

juéwéiérzài

yānjiǔ

qiángchǔhuìānzài

érhuìkāiérmíng

jiǎo宿wèidànyàolíngāncáng

rènhóng鸿shīshàngzhī

qiānyuēyōuérxíngzhī

chīguīxiángǔntīngyān

shùnchénggōngxíngyān

yǒngèzàishānsānniánshī

gǔnbiànhuà

zuǎnjiùqiánsuìchéngkǎogōng

chūérjuémóutóng

hóngquánshēntiánzhī

fāngjiǔfénzhī

hǎiyìnglóngjǐn

gǔnsuǒyíngsuǒchéng

kānghuíféngdōngnánqīng

jiǔzhōuāncuòchuān洿

dōngliúshúzhī

dōng西nánběixiūshúduō

nánběishùntuǒyǎn

kūnlúnxuánkāoānzài

zēngchéngjiǔzhònggāo

fāngzhīménshuícóngyān

西běitōngyān

āndàozhúlóngzhào

zhīwèiyángruòhuáguāng

suǒdōngnuǎnsuǒxiàhán

yānyǒushílínshòunéngyán

yānyǒuqiúlóngxióngyóu

xiónghuījiǔshǒutiáoyānzài

suǒzhǎngrénshǒu

píngjiǔhuáān

língshétūnxiàngjué

hēishuǐxuánzhǐsānwēiānzài

yánniánshòu寿suǒzhǐ

língsuǒ鬿duīyānchù

羿yānyānjiě

zhīxiàngōngjiàngshěngxiàfāng

yānshānértōngzhītáisāng

mǐnfēijuéshēnshì

wéishìtóngwèiérkuàicháobǎo

dàizuòhòuránniè

wéiyōuérnéngshì

jiēguīshèérhàijuégōng

hòuzuòérjiàng

bīnshāngjiǔbiànjiǔ

qínziérfēnjìng

jiàng羿nièxiàmín

shèérluòpín

féngyáojuéfēngshìshè

xiànzhēngròuzhīgāoérhòuruò

zhuóchúnxuànyuánmóu

羿zhīshèérjiāotūnkuízhī

qióng西zhēngyányuèyān

huàérwèihuángxiónghuóyān

xiánshǔguànshìyíng

yóubìngtóuérgǔnxiūyíng

báiyīngwéitáng

ānliángyàonéngzāng

tiānshìcónghéngyángyuán

niǎomíngyānsàngjué

pínghàoxìngzhī

zhuànxiéxié鹿yīngzhī

áodàishānbiànānzhī

shìzhōulíngxíngzhīqiānzhī

wéijiāozàiqiúsǎo

shàokāngzhúquǎnérdiānyǔnjuéshǒu

fèngshangérguǎntóngyuánzhǐ

diānjuéshǒuérqīnféngdài

tāngmóuhòuzhī

zhōuzhēnxúndàozhī

jiéměngshānsuǒdeyān

tāngyān

shùnmǐnzàijiāguān

yáoyáogàoèrqīn

juéméngzàichūsuǒ亿yān

huángtáishíchéngshuísuǒyān

dēngwèishúdàoshàngzhī

yǒushúzhìjiàngzhī

shùnjuézhōngránwéihài

quǎnshǐérjuéshēnwēibài

huònányuèshìzhǐ

shúliǎngnán

yuánshìhòushìxiǎng

chéngmóuxiàjiézhōngmièsàng

nǎijiàngguānxiàféngzhì

tiáofàngzhìéryuè

jiǎnzàitái

xuánniǎozhì

gāibǐngjuéshìzāng

zhōngyǒuniúyáng

gànxiéshíhuái怀zhī

píngxiémànféizhī

yǒushùyúnérféng

chuángxiānchūmìngcóng

héngbǐngyānniú

wǎngyíngbāndànháilái

hūnwēixúnyǒuníng

fánniǎocuìziqíng

xuànbìngyínwēihàijuéxiōng

biànhuàzuòzhàérhòuféngzhǎng

chéngtāngdōngxúnyǒushēnyuán

xiǎochénérfēishìde

shuǐbīnzhīxiǎozi

èzhīyìngyǒushēnzhī

tāngchūzhòngquánzuìyóu

shèngxīnshuíshǐ使tiāozhī

huìcháozhēngméngjiàn

cāngniǎoqúnfēishúshǐ使cuìzhī

lièzhòugōngshūdànjiā

qīnkuízhōuzhīmìngjiē

shòuyīntiānxiàwèiānshī

fǎnchéngnǎiwángzuì

zhēngqiǎnxíngzhī

bìngjiāngzhī

zhāohòuchéngyóunányuán

juéwéiféngbáizhì

wángqiǎoméiwéizhōuliú

huántiānxiàsuǒqiú

yāoxuànhàoshì

zhōuyōushuízhūyānbāo

tiānmìngfǎnyòu

huánjiǔhuìránshēnshā

wángzhòuzhīgōngshúshǐ使luànhuò

èchánchǎnshì

gànérshěnzhī

léikāiēshùnérfēngzhī

shèngrénzhīfāng

méishòuhǎixiángkuáng

wéiyuánzhúzhī

tóuzhībīngshàngniǎozhī

fénggōngxiéshǐshūnéngjiāngzhī

jīngqièféngzhǎngzhī

chānghàoshuāibǐngbiānzuò

lìngchèshèmìngyǒuyīnguó

qiāncángjiùnéng

yīnyǒuhuòsuǒ

shòuhǎi西shànggào

qīnjiùshàngyīnzhīmìngjiù

shīwàngzàichāngshí

dāoyángshēnghòu

shāyīnsuǒ

zàishīzhànsuǒ

línzhìjīngwéi

gǎntiānshuíwèi

huángtiānmìngwéijièzhī

shòutiānxiàyòushǐ使zhìdàizhī

chūtāngchénzhìhòuchéng

guāntāngzūnshízōng

xūnmèngshēngshǎosànwáng

zhuàngnéngliújuéyán

péngkēngzhēnzhìxiǎng

shòushòu寿yǒngduōjiǔcháng

zhōngyānggònghòu

fēngéwēimìng

jīngcǎiwēi鹿yòu

běizhìhuíshuǐcuì

xiōngyǒushìquǎn

zhībǎiliǎng

léidiànguīyōu

juéyánfèngqiú

xuéchùyuányún

jīngxūnzuòshīzhǎng

guògǎigèngyòuyán

guāngzhēngguójiǔshìshèng

huánchuān穿shèqiūlíngyuánchūziwén

gàoáozhǎng

shìshàngzhōngmíngzhāng

天问注释
【东西南北】1.四方。泛指到处,处处。《左传·襄公二十九年》:“东西南北,谁敢寧处。”唐韩愈《感春》诗之一:“东西南北皆欲往,千江隔兮万山阻。”亦作“东西南朔”。郭孝成《民国各团体之组织》第二节:“自武汉举义以来,不旬月间,天下响应,东西南朔,联翩建义,禹域版图,殆全归汉有。”2.指普天下。清纳兰性德《摸鱼儿·送别德清蔡夫子》词:“英雄辈,事业东西南北,临风因甚成泣!”3.谓飘流在外,居处无定。唐睿宗《孔子赞》:“吾岂匏瓜,东西南北。”郭小川《在大沙漠中间》诗:“他们是东西南北的人,从不曾高枕而卧,现在在这里落户,却竟十分心安理得。”4.指分散四方。宋张孝祥《鹊桥仙·别立之》词:“离歌声断酒杯空,容易里、东西南北。”宋张孝祥《柳梢青·饯别蒋德施粟子求诸公》词:“后夜相思,水长山远,东西南北。”5.指方向。《二刻拍案惊奇》卷二一:“正行之间,一阵大风起处,捲得灰沙飞起,眼前对面不见,竟不知东西南北了。”老舍《骆驼祥子》十九:“感情在他心中绕着圆圈,把个最简单的人闹得不知道了东西南北。”
【昆仑县圃】见“崑圃”。
【冥昭瞢闇】指昼夜未分的混沌状态。《楚辞·天问》:“冥昭瞢闇,谁能极之?”朱熹集注:“冥,幽也。昭,明也。谓昼夜也。瞢暗,言昼夜未分也。”闇也写作“暗”。鲁迅《坟·人之历史》:“中国古説,谓盘古辟地,女媧死而遗骸为天地,则上下未形,人类已现,冥昭瞢暗,安所措足乎?”
【平胁曼肤】部丰满,皮肤细嫩滑泽。《楚辞·天问》:“平胁曼肤,何以肥之?”朱熹集注:“旧説云:平胁曼肤,肥泽之貌。”唐韩愈《杂说》:“即有平胁曼肤,颜如渥丹,美而狠者,貌则人,其心则禽兽,又恶可谓之人邪?”典
【缘鹄饰玉】天问》:“缘鵠饰玉,后帝是飨。”王逸注:“后帝,谓殷汤也。言伊尹始仕,因缘烹鵠鸟之羹,脩玉鼎,以事於汤。汤贤之,遂以为相也。”后因以因缘时会而攀登高位为“缘鵠饰玉”。
天问作者
同朝代作者
楚辞简介

《楚辞》是我国浪漫主义诗歌的源头,收录了由屈原等人所创作的300多首诗歌。《楚辞》在文学史上独树一帜,对后世文学创作产生了深远的影响,尤其是对于宋代以来...

up